Antzinatetik emakumea arbuiatua izan da eta betidanik esan ohi da etxe barruan egon behar zirela, inoiz leku publikoetan; amatzat hartzen ziren ezta pertsonatzat ere.
Nahiz gizonek betidanik beraien gaitasunak gutxietsi funtzio inportantea bete dute historian zehar, nahiz arlor pribatuan egon publikoan eragina izan dute.
Horregaitik betetako funtzioa guztiz preziatua izan da, islada utzi egin duten arloetan anitzak baitira: erlijioa, filosofia, literatura, artea...
Hala ere, esan beharrekoa da historian zehar emakumea ez duela betidanik bereizkeriaren lekua bete, jada frogatu egin da lehendabiziko gizarteetan matriarkatua existitu egin zela:
Nahiz gizonek betidanik beraien gaitasunak gutxietsi funtzio inportantea bete dute historian zehar, nahiz arlor pribatuan egon publikoan eragina izan dute.
Horregaitik betetako funtzioa guztiz preziatua izan da, islada utzi egin duten arloetan anitzak baitira: erlijioa, filosofia, literatura, artea...
Hala ere, esan beharrekoa da historian zehar emakumea ez duela betidanik bereizkeriaren lekua bete, jada frogatu egin da lehendabiziko gizarteetan matriarkatua existitu egin zela:
Kontutan izan dezagun Neolitikoa:
Aro honetan ama – lurrari gurtu egiten zitzaion, jatorrizko ama handia bezala beraz, suposatu egiten da emakumeen garrantzia gizonena baino handiagoa izan zela. Aurkitutako irudi neolitikoengaitik zeintzuk jainkosei eskaintzen ziren eta Isis-eri egiten zitzaion gurtuaren hedapenarengaitik hau ziurtatu egin da.
Matriarkatu honi ginekokrazia ere deitzen zaio: emakumearen botere osoa.
Gizona baztertuta gelditzen da jada emakumea ez da zerbait ahula ez du gizonaren babesaren beharrik.
Emakumeak beraien seme- alabak erditzen zituzten eta hurrengo milurtekoan kontrakoa suposatu badu ere historiaren momentu honetan boteretsua egiten zion.
Gizonen ustetan emakumeak ziren etorkizuna ziurtatzen zutenak.
Beharbada ildo honetatik pentsatu beharrekoa da bertatik sortu egin dela egungo matxismoa, beldur horretatik, emakumeari gehiegizko boterearen irudikapenarengaitik.
Matriarkatu honi ginekokrazia ere deitzen zaio: emakumearen botere osoa.
Gizona baztertuta gelditzen da jada emakumea ez da zerbait ahula ez du gizonaren babesaren beharrik.
Emakumeak beraien seme- alabak erditzen zituzten eta hurrengo milurtekoan kontrakoa suposatu badu ere historiaren momentu honetan boteretsua egiten zion.
Gizonen ustetan emakumeak ziren etorkizuna ziurtatzen zutenak.
Beharbada ildo honetatik pentsatu beharrekoa da bertatik sortu egin dela egungo matxismoa, beldur horretatik, emakumeari gehiegizko boterearen irudikapenarengaitik.
Egipton ere, emakumea etxearen amatzat hartzen zen beraien eskutan uzten zen ardura, beraietan zitzan legea.
Honi lotu behar zaio etxez kanpoko askatasuna: ehizan, politikan eta bestelako lanetan parte hartzen baitzuten.
Eta gizarte honen jantziak erakusten dute independentzia hori, bularra bilusik eramatearekin.
Guzti hau posiblea izan zen aurrehistorian egindako lanarekin non emakumeak landareriaren inguruan zuten ezagutzengaitik gizartearen erdia osatu zuten gizona haragia jartzen zuen bitartean.
Jada Erdi aroan emakumearen rola aldatu zen. Bere eremua familiara murriztu zen. Patriarkatuaren eredu honen arabera, gizonezkoak ardura ekonomikoak, defentsa eta politika hartu zuten eta emakumezkoak: etxea, familia, seme – alabak eta agureak. Banaketa guzti hori zutabe irmoetan finkatu zen: legea, erlijioa eta ohitura, belaunaldiz – belaunaldiz transmitituz, emkaumea neskalaguna, emaztea eta alarguna.
Zorionez, rolak bortizki aldatu egin dira. Erdi mailako emakumeen gizarte funtzio tradizionalak, etxeko lanetan eta amatasunean oinarritzen ziren, lan ordaindua bat izateko eskubidea zapaltzen zuenak. Ezaguna da urte hauetan lan egiten zuen emakumezkoak esparru txiroetakoak zirela, eta ospe – galtzea suposatzen zuela.
Feminismo mugimendua berditasunaren aldarrikapen sutsua azkenengo urteotan aldaketak bortitzak suposatu egin ditu: hezkuntzarako eskubidea besteak beste. Hala ere, emakumeari iragan urrunean zuen errola berreskuratzea kostatzen zaio.
Honi lotu behar zaio etxez kanpoko askatasuna: ehizan, politikan eta bestelako lanetan parte hartzen baitzuten.
Eta gizarte honen jantziak erakusten dute independentzia hori, bularra bilusik eramatearekin.
Guzti hau posiblea izan zen aurrehistorian egindako lanarekin non emakumeak landareriaren inguruan zuten ezagutzengaitik gizartearen erdia osatu zuten gizona haragia jartzen zuen bitartean.
Jada Erdi aroan emakumearen rola aldatu zen. Bere eremua familiara murriztu zen. Patriarkatuaren eredu honen arabera, gizonezkoak ardura ekonomikoak, defentsa eta politika hartu zuten eta emakumezkoak: etxea, familia, seme – alabak eta agureak. Banaketa guzti hori zutabe irmoetan finkatu zen: legea, erlijioa eta ohitura, belaunaldiz – belaunaldiz transmitituz, emkaumea neskalaguna, emaztea eta alarguna.
Zorionez, rolak bortizki aldatu egin dira. Erdi mailako emakumeen gizarte funtzio tradizionalak, etxeko lanetan eta amatasunean oinarritzen ziren, lan ordaindua bat izateko eskubidea zapaltzen zuenak. Ezaguna da urte hauetan lan egiten zuen emakumezkoak esparru txiroetakoak zirela, eta ospe – galtzea suposatzen zuela.
Feminismo mugimendua berditasunaren aldarrikapen sutsua azkenengo urteotan aldaketak bortitzak suposatu egin ditu: hezkuntzarako eskubidea besteak beste. Hala ere, emakumeari iragan urrunean zuen errola berreskuratzea kostatzen zaio.
Iturriak:
1 comentario:
de verdad k eso es cierto ??¿¿
por k yo pensaba k antes el k mandava en casa y el ms inportante era el hombre
Publicar un comentario